Co ludzie powiedzą? - J.K. Rowling, Trafny wybór

W małym, angielskim miasteczku Pagford umiera jeden z mieszkańców. Barry Fairbrother ma wylew. Pozostawia po sobie pogrążoną w żałobie rodzinę i przyjaciół. Jednak czy na pewno wszyscy szczerze opłakują odejście Barry'ego? Pod powłoczką smutku i zatroskania mieszkańcy ukrywają swoje niesłodkie tajemnice. I tylko drżą, by te nie wyszły na jaw.

Śmierć Barry'ego jest przyczynkiem do knucia intryg. A to dlatego, że Fairbrother zasiadał w lokalnej radzie miejskiej. Odchodząc, zostawił więc po sobie wakat, który niejeden chętnie by zajął. Nie chodzi tu tylko i wyłącznie o władzę. Wkrótce włodarze mają zagłosować w sprawie wyrzucenia poza granice Pagford niesławnej dzielnicy Fields, zamieszkałej głównie przez wszelkiej maści wyrzutki społeczne. Poza tym część radnych pragnęłaby zamknąć położony w pobliżu ośrodek leczenia uzależnień. Barry był przeciwny obu tym posunięciom. Jednak frakcja dążąca do pozbycia się uciążliwych mieszkańców zrobi wszystko, by następca Barry'ego głosował po ich myśli.

W Pagford wrze. Żony występują przeciwko mężom. Dzieci walczą z rodzicami. Przyjaciele nie mogą już liczyć na siebie nawzajem. A wszystkie te poczynania prowadzą do nieuchronnej zguby. Pagford jest klaustrofobiczne, ale z pretensjami. W Pagford każdy zna każdego. Tutaj, zanim zdążysz kiwnąć palcem, wie o tym połowa mieszkańców. A większość, nim tym przysłowiowym palcem kiwnie, dwa razy zastanowi się nad odpowiedzią na pytanie podstawowe – co ludzie powiedzą?

Podziały między bogatymi a biednymi pogłębiają się. Jedni nienawidzą drugich. A Rowling wsadza kij w mrowisko, rozważając, w jakim stopniu ludzie zamożni są odpowiedzialni za tych, którym w życiu noga się powinęła. Czy każdy jest kowalem własnego losu? A może jednak, żyjąc w jednym społeczeństwie, nie możemy umywać rąk w obliczu nędzy, jaka jest udziałem naszych sąsiadów?

Joanne Rowling każdą swoją książką udowadnia, że jest wirtuozem kreowania wyrazistych postaci. Tak też jest i w tym przypadku. Pojawia się tu tłum bohaterów, jednak każdy z nich jest na swój sposób inny. Większość ma sporo za uszami, ale autorka dba o to, by czytelnik miał szansę spojrzeć na to zakłamane, często snobistyczne stadko przychylnym okiem. Część z nich przechodzi przemianę. Inni pozostają jacy byli, czego nie może zmienić największa nawet tragedia.

Wachlarz zaprezentowanych postaci jest szeroki. Mamy tu więc zadufane w sobie plotkary, podstarzałe mężatki uganiające się za nieletnimi, mężczyzn, którym wydaje się, że są ważniejsi niemal od samej królowej, mężów znęcających się fizycznie i psychicznie nad rodziną, niereagujące na to żony, matki wciąż potępiające swoje dzieci bez powodu, ojców niekochających swego potomstwa, dzieci nienawidzące swoich rodziców, tchórzliwych wiecznych kawalerów, żałośnie narzucające się kochanki. Są też narkomani, gwałciciele, tak zwana trudna młodzież, patologia.

Bo też i Trafny wybór porusza tematy o najcięższym kalibrze. Pokazuje prowincjonalną Anglię, która nie ma nic wspólnego z jej obrazem, do jakiego poprzez popkulturę przywykliśmy - sielskimi krajobrazami, schludnymi zakątkami i kolorowymi domkami zamieszkałymi przez ułożonych, miłych lokatorów, zbierających się o piątej na popołudniową herbatkę. U Rowling króluje przemoc, seks, narkotyki, brud, smród i ubóstwo. I nie wiadomo, jak bardzo mieszkańcy Pagford przymykaliby oczy na rzeczywistość, ta wciąż skrzeczy.

Powieść Rowling to także narracyjny majstersztyk. Autorka płynnie przechodzi od opowieści jednego bohatera do punktu widzenia drugiej postaci. Aż ma się przed oczami kamerę, która sunie poprzez historię, zahaczając o kolejne osoby dramatu. Wszystko to spięte jest przemyślaną klamrą kompozycyjną. Nic też dziwnego, że nie trzeba było długo czekać na ekranizację książki. W 2015 roku BBC wypuściło trzyodcinkowy serial na podstawie powieści Rowling.

Na koniec jeszcze następująca refleksja. Naprawdę z rzadka lektura wzrusza mnie do łez. Tej się to udało. Sięgnijcie po powieść J.K. Rowling. To będzie trafny wybór.

J.K. Rowling

Trafny wybór

przeł. Anna Gralak

Wydawnictwo Znak

Kraków, 2012

505 s.